zondag, september 10, 2006

De Russische energiereus











Toen na de recente Duitse federale verkiezingen bleek dat Merkel en niet Schröder aan het hoofd zou komen te staan van de Duitse regering moest de Duitse ex-kanselier op zoek naar een nieuwe job. Dat ex-politici welkom zijn in de bedrijfswereld om er een plaatsje in de raden van bestuur te gaan opnemen en om voor de bedrijven vaak gesloten deuren geopend te krijgen is een vaker gezien feit. Dat een ex-kanselier zich echter voor de kar laat spannen van een buitenlands semi-staatsbedrijf is minder veelvoorkomend. Toch ging Schröder aan de slag bij het consortium onder leiding van Gazprom dat de gaspijplijnen langs de Baltische staten gaat beheren. Deze gaspijplijn zal Russische aardgas via de Baltische staten rechtstreeks Duitsland en Europa binnen brengen en Gazprom een ijzersterke positie bezorgen op de Europese energiemarkt.
Dat het Russische Gazprom zomaar een Duits ex-kanselier op zijn loonlijst kan plaatsen, en hem het netwerk/lobbygezicht van een van hun essentiële toestromen naar Europa, kan maken is eigenlijk geen verrassing.
De Russische president Vladimir Poetin wist van Gazprom de afgelopen jaren onder staatsgezag te brengen en de absolute nummer 1 van de Russische energiemarkt te maken. Poetin is nu met Gazprom datgene aan het verwezenlijken waarin Moskou onder het communisme niet kon slagen: het veroveren van de wereld.
Sinds vorige maand is Saudi-Arabië voor het eerst sinds 1988 niet langer de nummer één op de lijst van olieproducerende landen. Met 9,55 miljoen vaten olie per dag en 1,7 miljard kubieke meters gas per dag is Rusland ’s werelds grootste energieleverancier.
Rusland speelt het spel om hun geopolitieke machtspositie uit te breiden met behulp van deze positie op de energiemarkt zeer goed.
Dat Rusland de greep op de afgescheurde staten van de Sovjet-Unie verstevigt door de dreiging de gaskraan dicht te draaien bleek met de Oranje Revolutie in Oekraïne. Ook in Georgië was de waarschuwing van Moskou duidelijk toen ook daar een meer pro-Europese koers gevoerd zou worden. Doordat Rusland ook de toevoer van olie en gas naar Europa volledig monopoliseert door de pijplijnen via eigen grondgebied te laten verlopen, slagen de ex-Sovjet staten er niet in zich helemaal los te scheuren.
Zonder een van Rusland onafhankelijk energie invoer- en uitvoerbeleid zal er altijd een afhankelijkheid van Moskou blijven bestaan in deze voormalige Sovjet Republieken.
Maar ook de greep van Moskou op Europa is steeds steviger aan het worden. De gaspijpleiding die via de Baltische Zee rechtstreeks vanuit Rusland Duitsland zal bereiken zal de komende decennia voor een zeer aanzienlijk percentage van het in Europa verbruikte gas zorgen.
Meer en meer Europese landen sluiten deals met Gazprom voor de levering van gas. Zo heeft Gazprom, na een overeenkomst tussen Prodi en Poetin, het recht op zak om naast de Italiaanse staatsoliereus Eni, te opereren op de Italiaanse energiemarkt. In ruil kreeg het Italiaanse UniCredit groen licht om 26% van de aandelen van International Moscow Bank te kopen.
Dat Rusland Iran weigert te veroordelen voor hun op poten staand atoomprogramma is ook niet toevallig. Na een ontmoeting in Shanghai tussen Poetin en Ahmadinejad werd een zogenaamde gasalliantie gesloten tussen de twee energiereuzen. Gazprom zal mee participeren in een pijplijn die vanuit Iran en Pakistan naar India zal lopen, met de bedoeling in een latere fase doorgetrokken te worden tot China. Langs deze omweg zal Gazprom ook in de nieuwe producerende grootmachten van de 21e eeuw dus voet aan grond krijgen.
Ook met de al evenmin door Wahington graag geziene president van Venezuela, Hugo Chavez, sluit Poetin deals. In de geplande 8000 kilometers lange gaslijn vanuit Venezuela naar Argentinië zal Gazprom participeren.
Washington ziet met lede ogen toe hoe Rusland met behulp van Gazprom zich volop aan het opwerken en inwerken is op het geopolitieke toneel.
Dat andere landen enorme rijkdommen wisten te vergaren door de enorme energiehonger van het Westen is Washington natuurlijk al lang gewoon. Met hun vele miljarden kochten de voornamelijk Arabische landen zich vaak in binnen de Westerse economische reuzen of spendeerden het geld in het Westen. Nooit gebruikten die landen hun rijkdommen echter om een algemene greep op de energiemarkten, ook buitenlandse, te krijgen. De Russische manier van handelen zou de Verenigde Staten op termijn wel eens in een moeilijker geopolitiek parket kunnen brengen, en de positie van Rusland oppermachtig maken.
Volgend jaar zal de laatste presidentiële termijn van Poetin erop zitten, maar dit zal niet betekenen dat Washington van deze man verlost zal zijn. De geruchten gaan nu al volop dat Miller, ex-KGB-collega en vriend van Poetin, zijn zitje aan het hoofd van Gazprom zou in willen ruilen voor het Russische presidentschap. Of hij daar al dan niet in zal slagen, Poetin zelf zal hoogstwaarschijnlijk zijn petje van officieuze chef van Gazprom inruilen voor het officiële. Gezien de enorme machtspositie van Gazprom zowel in Rusland als mondiaal zal dat van hem zo mogelijk een nog machtiger man maken.

Pieter M

Geen opmerkingen: