Jean-Marie Dedecker is al sinds zijn intrede in de politiek een man van de controverse geweest. Hij slaagt er met de regelmaat van de klok in de pers te halen met steeds spectaculaire en bij een groot publiek gesmaakte onderwerpen. Mediacatchers van het binnensmokkelen van een journalist in de cel van Dutroux tot het aanklagen van doping in het Belgische wielrennen. Maar ook standpunten als het pleiten voor minder superboetes en het recht om (zeer) snel te mogen rijden.
Zijn meerwaarde in de politiek is er steeds een van uitsluitend electorale aard geweest, en dit gebaseerd op zijn voornamelijk populistische uitspraken.
Een Dedecker die binnen de lijntjes zou gaan lopen zou geen Dedecker zijn met een gelijkaardig stemmenpotentieel.
Ook NVA ziet dit uiteraard in. De kans dat NVA aldus verwacht van Dedecker dat hij een brave jaknikker zal worden is niet bestaande.
Waarom zou NVA dat overigens willen?
Bourgeois is bij de gemiddelde Vlaming misschien half bekend als de minister die het Tony Mary moeilijk maakte, maar dat hij NVA’er is zal voor velen onbekend zijn. Laat staan dat de afbeelding of naam van Bart De Wever een associatie met de Vlaamse nationalisten teweeg brengt bij de gemiddelde Vlaming. Met Dedecker heeft NVA een bekend gezicht en kleurrijk figuur binnengehaald.
Net wat de partij nodig had.
Kartel
De federale verkiezingen van 2003 brachten voor CD&V niet de gehoopte revival.
NVA werd, op Bourgeois na, naar huis gespeeld. NVA was in principe een eenmansfractie geworden. Het einde van haar bestaan leek eraan te komen. Een speciale regeling was zelfs nodig om haar nog van financiële dotaties te voorzien.
In 2003 was CD&V een partij die zowel Vlaams als federaal in de oppositie zat. Een partij die zich van volkspartij tot een Christendemocratische partij aan het omvormen was, een partij op zoek naar zichzelf.
De visie van de nieuwe voorzitter, Yves Leterme, dat er een potentieel lag in een Vlaams profiel was terecht.
CD&V ging voor de Vlaamse verkiezingen van 2004 met NVA een Vlaams kartel aan, in de hoop dankzij de som van één plus één drie te bekomen maar ook om haar Vlaamse karakter te benadrukken.
De som bleek met moeite 2 te zijn, maar dat was toch genoeg. Het kartel CD&V-NVA werd de grootste politieke formatie in Vlaanderen.
Naar 8 oktober toe drukte CD&V overal in Vlaanderen de kartellijsten er lokaal zo veel mogelijk door, ook provinciaal. Dit als garantie om NVA aan boord te houden in 2007. NVA stelde hoge eisen. In vele gemeenten was hun aanwezigheid, laat staan invloed, voor 8 oktober 2006 zeer miniem tot niet bestaande.
CD&V daarentegen is lokaal nog steeds zowat de sterkste partij in Vlaanderen, onder andere met het grootst aantal burgemeesters.
NVA heeft na 8 oktober in die vele gemeenten een schepenambt mee kunnen pikken. Op die manier heeft CD&V een verankering voor NVA op lokaal niveau gecreëerd.
Maar al sinds het ontstaan van het kartel bleken andere maten en gewichten te gelden voor de twee partners.
In Izegem bijvoorbeeld, de thuisbasis van NVA boegbeeld minister Geert Bourgeois kwam er geen kartel voor de gemeenteraadsverkiezingen in 2006. De deur bleek uiteindelijk te klein om er samen, op één lijst, door te kunnen gaan.
Het geschenk van 8 oktober is een veel groter cadeau dan men zou kunnen denken. De lokale verankering van een partij is haar garantie op voortbestaan. CD&V deed dit om zich te verzekeren van het Vlaams kartel voor de verkiezingen in 2007.
Vandaag weten we beter…
Leterme
Waar kunnen we het succes van het Vlaams kartel aan toeschrijven? Ongetwijfeld voor een niet onaanzienlijk deel aan de populairste politicus van Vlaanderen, minister-president Yves Leterme.
Yves Leterme slaagde er de afgelopen jaren niet alleen in zijn eigen populariteit in stijgende lijn te houden, maar meteen ook die van zowel zijn eigen partij als van het CD&V-NVA kartel. Binnen de eigen partij komt enkel Vervotte en oudgediende Jean-Luc Dehaene, in de nabije buurt van zijn positie in de ‘pop-poll lijsten’.
Verder kan de gemiddelde Vlaming meer CD&V’ers actief in hun gemeente opnoemen dan Vlaams of federaal. Het is duidelijk; Leterme is (was) op zijn eentje het populairste kartel van Vlaanderen.
Over de NVA kopstukken hoeven we het als het op populariteit aankomt niet eens te hebben, die is compleet verwaarloosbaar.
De hoofdvraag vandaag, nu de brokken verdeeld zullen worden, is echter of de populariteit van Leterme en de hernieuwde hipheid van CD&V (populairste partij bij de Vlaamse jongeren vandaag) bij de Vlaamse verkiezingen zonder NVA ook groot genoeg geweest zou zijn.
Een vraag waar echter geen antwoord op te geven is.
Toekomst
Met een VLD die zich als progressief wil profileren is er binnen politiek Vlaanderen een ruimte op (‘democratisch’) rechts ontstaan.
Het rechts-liberale project waar Dedecker en kompaan Bouckaert op uit waren nadat Dedecker uit de VLD gezet was, is blijkbaar complementair met de visie die NVA blijkt te hebben. Met name de ruimte op rechts invullen en aldus uitgroeien tot een volwaardige partij die geen angst dient te hebben voor de kiesdrempel en geen nood heeft om aan de rokken van grote zus CD&V te blijven hangen.
Dankzij de lokale verankering en de deelname aan het Vlaamse beleid kan NVA nu de sprong naar onafhankelijkheid ook relatief zorgeloos maken.
De zet om Dedecker binnen te halen zal voor NVA waarschijnlijk heel wat positieve gevolgen kennen. Niet alleen geeft NVA zo weer dat het een algemeen rechts discours wil gaan varen, dat ze de partij willen zijn die een dergelijke leemte kan opvullen, maar vooral zijn ze erin geslaagd een krachtig en zeer populair figuur binnen te halen.
Een figuur die heel wat ontevreden rechtse VLD stemmen kan afsnoepen en die ook in staat zou moeten zijn om heel wat stemmers van bij Vlaams Belang terug naar de meer gematigde Vlaams nationalisten te halen.
De slag die NVA haar voormalige kartelpartner CD&V verkoopt door het voordeel van de verrassing zal ongetwijfeld heel wat van de rechtse stemmen die het kartel wist te halen meenemen naar een onafhankelijke NVA-lijst.
Veel centrumrechtse CD&V’ers die een grote verbondenheid hebben opgebouwd met NVA, en voor wie Dedecker misschien zelfs aanvaardbaar zou kunnen worden, zullen achter het opzeggen van het kartel de hand van het linkse ACW zien.
Het is echter essentieel voor CD&V dat ze zich niet volledig tot de centrumlinkse kiesvijver (waarin momenteel zowat alle Vlaamse meerderheidspartijen vissen) laat terugdringen.
Indien CD&V de terechte keuze maakt het kartel te verlaten, voor NVA dat zelf zou doen, moeten ze duidelijk inzien dat ze intern de centrumrechtse en Vlaamse leemte zullen moeten invullen.
Het is essentieel dat CD&V nu, beter laat dan nooit, ook een volwaardige centrumrechtse noot binnen de eigen partij laat weerklinken. Dat CD&V aantoont dat de V in haar naam er niet enkel voor haar mooie klank staat.
Het was Yves Leterme die CD&V uit het dal wist te gidsen in 2004. Leterme is vandaag de populairste politicus van Vlaanderen en was, tot voor het bekendmaken van het aansluiten van Dedecker bij NVA, op zijn eentje het Vlaams kartel. Leterme dient nu de handschoen op te nemen en de Christendemocraten met een krachtige leiding de erfenis van het Vlaams kartel te doen opnemen. Duidelijke signalen zullen nodig zijn indien CD&V wil voorkomen dat zij opeens het kleine Vlaamse broertje zouden worden.
Pieter M
