De nota van Dehaene

De pers en de politiek dienen hun verantwoordelijkheid ten opzichte van de democratie op te nemen

De mogelijkheden van de hedendaagse fotografie zijn zeer groot, iedereen is hiervan op de hoogte. Zelfs politici, die soms wereldvreemd heten te zijn, weten sinds de pers het briefhoofd van een zeker hotel wisten te fotograferen van de papieren van Milquet, dat de persfotografen op de loer liggen en elk blootliggend detail kunnen vastleggen. Dat Jean-Luc Dehaene dus niet doorhad dat het blad dat hij nogal opvallend scheef hield wel eens leesbaar zou kunnen zijn en aldus zou kunnen uitlekken, maak je niemand wijs.
Op het moment dat Leterme te horen kreeg dat de pers een foto van de beruchte nota had weten te nemen, zou hij aan de journalisten van Focus-WTV, waarbij hij zich op dat moment bij bevond, gezegd hebben dat het zijn nota was. Een dag later al ontkende hij dit.
De zaken die op de nota staan zijn mogelijkheden om uit de impasse te geraken. Het zijn voor CD&V en Leterme echter zo goed als allemaal minder sterke voorstellen dan de taal die Leterme de maanden voor de verkiezingen sprak. De heisa in de pers gaat minder om de inhoud dan over het feit of de pers te ver gegaan zou zijn in het “stelen” van persoonlijke nota’s van Dehaene. Een strategische zet vanuit Christenemocratische hoek waarbij van de pers gebruik werd gemaakt. Dit om te polsen hoe de publieke opinie reageert op de terugtrekking van enkele van hun standpunten om alsnog de weg naar het marmer van de Wet 16 vrij te maken.
Ook de pers speelt in deze een dubbel spel. Uiteraard weten ze dat ze op deze manier gebruikt worden maar “if you scratch my back, I’ll scratch yours” geldt maar al te vaak in de ambigue relaties tussen politiek en pers.
De pers houdt geen rekening met haar verantwoordelijkheden in ons maatschappijsysteem door mee te gaan in dergelijke spelletjes. Van objectieve eerlijke informatie voor de burger is geen sprake. Eerder dan een nieuwsbron ziet de vierde macht zich graag als een invloedrijke bepalende speler in het spel van beleid en beleidsvorming. Een negatieve evolutie die ondertussen al zolang duurt, dat de democratie er ernstig onder gaat lijden. De burger kan zich bij het opmaken van zijn mening en stemgedrag niet baseren op een objectieve informatiebron. De politiek speelt spelletjes waarin de pers als een speelse puppy graag meegaan, en omgekeerd. De politiek gaat in deze namelijk evenzeer in de fout als de pers. Door aan de hand van trucs de publieke opinie te bespelen dragen ze bij aan het steeds verder afbrokkelende huis van de democratie.
Dat de burger dus zogenaamde foert-stemmen uitbrengt en telkens weer een nieuwe “flavor of the month” naar een ministerpost stemt, is niet verwonderlijk. Maak van de politiek en onze democratie een Big Brother-soap en de burger zal er graag in meegaan.
Pers en politiek hebben echter een verantwoordelijkheid ten opzichte van ons systeem en onze samenleving, ten opzichte van de democratie. Duidelijkheid en rechtlijnigheid zijn nodig in situaties waarbij de toekomst van onze staatsvorm bepaald zal worden. De politiek moet betreffende de naleving van gedane beloften in verkiezingstijd verantwoording afleggen. De pers dient de burger objectief te informeren zodat deze haar stem kan uitbrengen op basis van feiten over het beleid.
Indien pers en politiek hun verantwoordelijkheid niet opnemen en dringend stoppen enkel de “shortcuts” naar de macht op te zoeken, daarbij met vuile voeten de paleizen van onze waarden bezoedelend, zullen ze onze democratie helemaal uithollen.

Benjamin D

Leterme I

Het is moneytime voor Leterme. De formateur legt deze week het luik staatshervorming voor. De uiterst slappe voorstellen uit zijn eerste formateurnota (genre vertegenwoordiging gewesten binnen NMBS) gingen stuk voor stuk te ver voor de Waalse partijen rond de tafel. De Vlaamse partijen lieten, elk op hun manier, weten dat dit nog maar de eerste stap is.
CD&V zit met Leterme als formateur in een communicatief moeilijk parket, maar jongerenvoorzitter Bert De Brabandere en Eric Van Rompuy maakten duidelijk dat de verwachtingen bij de achterban hoger liggen dan dit “borrelnootje” met "Cola Light".
NVA maakte bij monde van onderhandelaar en voorzitter Bart De Wever duidelijk dat de twaalf punten in de nota nog maar het begin zijn. In een poging een populistisch Vlaamsgezind graantje mee te pikken dreigde VLD de geldkranen dicht te draaien.
Leterme van zijn kant hield tijdens het weekend nog enkele aftastende gesprekken vooraleer hij deze week enkele nieuwe communautaire punten op de agenda plaatst.
Aftastend werk waarvoor de koning Jean-Luc Dehaene eerder al aangesteld had. Steeds luider klinkt het dat Dehaene zijn werk niet heeft kunnen afmaken. Nogal onverwacht was het dan ook toen Dehaene, na slechts tien dagen in functie, als onderhandelaar op zondagavond bij de koning zijn verslag ging geven. Daarop werd Yves Leterme meteen formateur, nog net op tijd om de voorpagina van de maandagedities te kunnen halen.
In een interview in Het Laatste Nieuws prijst Herman Van Rompuy het werk dat Jean-Luc Dehaene in zijn tien dagen verzet heeft. “Ik vind het nog altijd jammer dat Dehaene niet kon doordoen of niet wilde doordoen: de geschiedenis zal uitmaken wat hem tegenhield.”
Yves Leterme wou zo snel mogelijk zijn rol op de voorgrond spelen en gunde de oude garde niet meer dan een korte acte de présence.
Misschien was het echter beter geweest voor Leterme om nog even in de schaduw te wachten tot het pad werkelijk geëffend was. Achter de schermen was dat ongetwijfeld beter verlopen, zeker door een figuur als Dehaene, dan op Hertoginnendal.
De tactiek van Leterme om op afzondering te onderhandelen om zo lekken te voorkomen lukt alles behalve. De media hoeft niet eens moeite te doen, de onderhandelaars staan allen met veel plezier klaar om op regelmatige tijdstippen de laatste nieuwtjes te bespreken. Na 8 jaar open debatcultuur van paars is de relatie politiek - media duidelijk voorgoed anders in ons land.
Ook de blunders en onaangename communicatie van Leterme ten opzichte van de Franstalige pers heeft de Waalse politici gedwongen het been stijf te houden om zo ten opzichte van de achterban niet zwak over te komen. Die achterban houden ze tevreden door hun woorden voor de camera nog wat steviger te stellen dan rond de tafel.
De Waalse partijen dienen echter dringend in te zien dat België enkel een toekomst heeft wanneer ze meewerken aan een volgende stap in de staatshervorming. Dat is niet de schuld van een zogenaamd separatistisch gezinde Vlaamse elite, maar is een noodzakelijkheid voor een goede werking van ons land. Ook voor de toekomst van Wallonië zal dit enkel een meerwaarde kunnen betekenen. Voorlopig kunnen de Vlamingen enkel hopen dat de Franstaligen dit wel inzien, maar hun houding alsnog aanhouden vanwege politieke spelletjes of vrees voor toekomstig electoraal verlies.
Leterme staat voor een uiterst zware opdracht. Een evenwicht zoeken tussen zijn profiel van verdediger van de Vlaamse zaak, dat hem 800.000 stemmen opleverde, en zijn toekomstige taak van premier van alle Belgen.
Het “non” van de Franstaligen ombuigen in de aan de Vlamingen beloofde staatshervorming evenmin. Pas wanneer hij hierin kan slagen kan Leterme plaats nemen in de galerij van grote Christendemocratische staatsmannen. Hij mag dan al enkele zaken gemeenschappelijk hebben met zijn illustere voorganger, een nieuwe Wilfried Martens zal hij pas kunnen worden wanneer hij in deze opdracht slaagt.
Volgens politicoloog Carl Devos zal enkel een crisis ervoor kunnen zorgen dat er stappen voorwaarts gezet worden. Pas dan zullen de Walen inzien dat het menens is. Herman De Croo gelooft niet in het crisis scenario. Tijd zal volgens hem wel leiden tot een oplossing. “Een zwangere vrouw moet baren”, zo stelt hij het. Welk (al dan niet bastaard-) kindje we straks 'Leterme I' mogen dopen blijft voorlopig nog koffiedik kijken.

Benjamin D